Türkiye Varlık Fonunun İşlevi Nedir?

Allah (c.c.) rahmeti, selamı ve bereketi üzerimize olsun.

Türkiye Varlık Fonu (TVF), 2016 yılında kurulan ve doğrudan Cumhurbaşkanlığı’na bağlı olarak faaliyet gösteren bir egemen varlık fonudur. Dünyada benzer örnekleri (Norveç, Katar, Birleşik Arap Emirlikleri gibi ülkelerde) bulunan bu tür fonların amacı, devletin elindeki varlıkları daha etkin yönetmek, büyük ölçekli yatırımlara kaynak sağlamak ve ülke ekonomisine stratejik katkıda bulunmaktır.

Türkiye Varlık Fonu’nun Başlıca İşlevleri​

1. Stratejik Yatırımların Finansmanı
   • Türkiye’nin ekonomik büyümesini hızlandıracak altyapı, enerji, teknoloji, finans ve savunma gibi alanlarda yatırım yapar.
   • Devlet bütçesinden bağımsız bir finansman kaynağı oluşturur.
2. Değer Artışı Sağlama
   • Devlete ait şirketlerin (ör. Türk Telekom, BOTAŞ, Halkbank, THY, Ziraat Bankası gibi) hisselerini yönetir.
   • Bu varlıkların değerini artıracak stratejik iş birlikleri ve yeniden yapılandırmalar yapar.
3. Finansal İstikrar ve Kaynak Çeşitliliği
   • Yurt dışından uzun vadeli ve uygun maliyetli finansman sağlamaya çalışır.
   • Türkiye’nin uluslararası yatırımcılarla ilişkilerini güçlendirmeyi hedefler.
4. Projelerin Hızlandırılması
   • Kamu yatırımlarının yavaş ilerlediği alanlarda özel sektör benzeri esnek yöntemlerle projelerin gerçekleşmesine aracılık eder.
   • Örneğin: enerji santralleri, limanlar, otoyollar, finans merkezleri gibi büyük projeler.
5. Krizlere Karşı Rezerv Mekanizması
   • Bazı egemen fonlar gibi doğrudan döviz rezervi biriktirme işlevi sınırlıdır; ama stratejik sektörlerde kontrol sağlayarak ekonomik güvenlik amaçlanır.

Türkiye Varlık Fonu’nun Sahip Olduğu Başlıca Şirketler​

• Finans: Ziraat Bankası, Halkbank, Vakıfbank
• Enerji: BOTAŞ, TPAO
• Ulaştırma: Türk Hava Yolları, PTT
• Telekomünikasyon: Türk Telekom (kısmen)
• Diğer: ÇAYKUR, Eti Maden, Türksat

Eleştiriler ve Tartışmalar​

• Şeffaflık: Fonun karar mekanizmalarının parlamento ve Sayıştay denetimine açık olmaması eleştiriliyor.
• Bütçe Dışı Yönetim: Kamu varlıklarının bütçe dışında yönetilmesi, mali disiplin açısından soru işaretleri doğuruyor.
• Borçlanma: Fonun zaman zaman uluslararası piyasalardan borçlanması, uzun vadede kamu borcu açısından risk unsuru sayılabiliyor.

Özetle, Türkiye Varlık Fonu, devletin stratejik varlıklarını yöneten, yatırımlara kaynak sağlayan ve ekonomik kalkınmayı desteklemeyi amaçlayan bir yapı. Ancak şeffaflık ve denetim konuları, hem ekonomistler hem de muhalefet tarafından sıkça tartışılıyor.

Allah (c.c.) rahmeti, selamı ve bereketi üzerimize olsun.

Güncel projeler ve gelişmeler ışığında, Türkiye Varlık Fonu’nun (TVF) son dönem odak alanlarını şöyle özetleyebilirim:

---

Güncel Projeler ve Finansman Hamleleri​

1. İslami Finansman Anlaşmaları​

• 600 milyon ABD Doları tutarında uzun vadeli murabaha finansmanı: TVF, Kuveyt Finance House liderliğindeki konsorsiyumla imzaladığı 5 yıllık bu murabaha anlaşmasıyla İslami finansman portföyünü genişletti. Bu işlemle birlikte İslami finansman kaynaklarının toplamı 1,8 milyar doları aştı .
• 2024 yılındaki diğer İslami finansman adımları:
  • Sharjah Islamic Bank ile 100 milyon dolar murabaha finansmanı .
  • 750 milyon dolarlık sukuk ihracı (5 yıl 3 ay vadeli), Londra’da yurt dışı yatırımcılardan rekor talep aldı .

2. Eurobond ve Sendikasyon Kredi İşlemleri​

• 2024’ün başında 500 milyon dolarlık ilk uluslararası Eurobond ihracı (2029 vadeli) gerçekleştirdi
• Mart 2025’te 1,1 milyar Euro (euro ve dolar dilimlerinde) sendikasyon kredisi sağladı, bu kredi Hazine garantisi olmadan temin edildi

3. Portföy ve Finansal Performans Verileri​

• 2025 itibarıyla konsolide özkaynaklar ~1,5 trilyon TL’ye ulaştı (önceki ~914 milyar TL idi); portföyde 7 sektörde 31 şirket, 2 lisans ve 46 gayrimenkul bulunuyor.
• Türkiye Sigorta’dan elde edilen değer artışı: TVF, yaklaşık 285 milyon dolara aldığı %81’lik payla piyasa değeri 2,1 milyar dolara ulaşan şirketin değerini katlamış durumda.

4. Portföy Genişletmeleri ve Hisseler​

• 2024 Ağustos: Koza-İpek Grubu’na ait 12 kamu şirketinin hisseleri Hazine’den TVF’ye devredildi .
• Türk Telekom: %55’lik payın satın alma maliyeti 1,65 milyar dolar; güncel piyasa değeri 4,6 milyar dolar, bu paya düşen hisse değeri ~2,5 milyar dolar.

5. Uluslararası İş Birlikleri​

• 2025 Nisan: Irak Kalkınma Fonu ile yenilenebilir enerji, altyapı, ulaşım, tarım ve fintech alanlarında iş birliğine yönelik mutabakat imzalandı .

---

Özet Tablo​

---

Değerlendirme​

TVF son dönemde hem finansman çeşitliliğine hem de portföyünü stratejik şirketlerle zenginleştirmeye odaklandı. İslami ve geleneksel borçlanma araçlarını dengeli biçimde kullanıyor, varlıklarına değer katıyor ve hem iç hem dış ekonomik iş birlikleriyle destekliyor.