Karanlık salona gömülmüş, ışıltılı perdenin büyüsüne kapılacak seyirci, bir zamanlar frapan giyinirdi. Ceket, sadece bir giysi değil; perdeyle kurulacak saygılı bir ilişkinin zırhıydı. Bugünse, kot pantolon ve tişörtten müteşekkil bir ordu, patlamış mısır kokulu karanlığa dalıyor. Peki, bu "ceketsizleşme" neyin nesidir?
Önce şu resmiyet meselesini anlamak gerek. Ceket, geçmişin ayin anlayışının somutlaşmış haliydi. Sinema, gündelik hayatın üzerinde, başka âlemlere açılan bir pencereydi. O pencereye bakmaya giderken, o âlemin hakkını vermek için "giyinmek" gerekiyordu. Şimdiki zamanda ise her şey erişilebilir. Diziler, filmler, klipler avuç içindeki ekrana sığdı. Bir tıkla ulaşılan sanat, giyinip kuşanılacak bir olay olmaktan çıktı; tüketilecek bir içerik haline geldi. Ceket giymek, bu hızlı tüketim ritmine ayak uyduramayan ağır bir ritüel artık.
Bir de şu rahatlık putu var tabii. Modern zamanların en yaygın akımı: Konforizm. Her şeyin yumuşak, esnek, sorunsuz olması gerektiğine inanan bir nesil yetişti. Ceketin omuzlara yüklediği hafif ağırlık, kumaşın vücuda temasındaki disiplin, konforizm kurallarına aykırı. Onlar için sinema, bir koltukta kıvrılıp, telefonlarını sessize alarak (belki) izledikleri bir deneyim. O deneyimi maksimum konforla yaşamak esasken, ceket gereksiz bir formalite, hatta bir işkence aleti.
Belki de ceketle sinemaya giden son nesil, aynı zamanda "arada reklam olur, tuvalete yetişemem" endişesini yaşamayan nesildi. Şimdiki genç, filmin ortasında bile telefona bakabilen, koltuğunda istediği gibi kıvrılıp bükülebilen bir özgürlüğü tercih ediyor. Ceket, o hareket kabiliyetini kısıtlayan bir gardırop mahkûmu. Üstelik, pahalı sinema biletleri karşısında, cebinde kalan son kuruşu mısıra yatırmış bir genç, bir de üstüne ceket giyimine bütçe ayıramaz ki!
Belki de ceketsizlik, bir tür isyandır. Geçmişin katı kurallarına, gösterişe, yapay saygı gösterilerine bir başkaldırı. "Ben, ben olduğum için değerliyim, üzerimdekiler için değil" diyen sessiz bir manifestodur bu belki de. Ya da tam tersi, özenmeyi, önemsemeyi, bir etkinliği kıymetlendirmeyi unutuşun melankolik bir göstergesi.
Sonuçta, ceket gitti, yerine rahatlık ve gündeliklik oturdu. Sinema, iyiden iyiye eğlence merkezine evrildi. Belki kaybettik: O özel anın büyüsünü, adanmışlığını... Belki kazandık: Daha samimi, daha az yapay, daha az rol yapan bir seyir deneyimini.
Yine de şunu unutmayalım; perdenin büyüsü hâlâ orada. İster ceketle ister pijamayla girsin karanlık salona seyirci, ışıklar sönüp ilk kare parladığında, giydiği şey değil, hissettikleri önemli olacak. Yeter ki o büyüyü hâlâ hissedebilecek bir kalp kalsın göğüs kafeslerinde...
Son düzenleme:
