Bu, Hellenik zonunun kuzey sınırını oluşturan, Girit'in güneyinden geçen devasa bir tektonik hatlar bütünüdür. Basit bir fay çizgisi değil, bir dizi faydan (ters fay, bindirme fayı) oluşan karmaşık bir sistemdir.
- Konumu: Genel olarak Girit adasının güney kıyılarını takip eder ve Rodos'tan batıya doğru uzanır.
- Ne Yapar? Afrika plakasının Ege plakasının altına daldığı ana dalma-batma arayüzünü temsil eder. Bu nedenle derin ve çok şiddetli depremler üretir.
- Tehlike Derecesi: Çok Yüksek. Bu sistem, Akdeniz'deki en büyük deprem potansiyeline sahip bölgelerden biridir. Tarihsel kayıtlarda bölgede 8 büyüklüğünü aşan dev depremler olduğu bilinmektedir. Bu depremler tsunamilere de neden olabilir.
Önemli Tarihi Deprem Örnekleri (Bu Sistemde Meydana Gelen):
- 365 Girit Depremi: MS 365 yılında, tahmini 8.5+ büyüklüğünde meydana geldi. Girit adasını 9 metre yükseltti ve tüm Doğu Akdeniz'de yıkıcı bir tsunamiye neden oldu. İskenderiye gibi uzak kıyı kentlerini bile vurdu.
- 1303 Girit Depremi: Benzer şekilde büyük (≥8.0) bir deprem ve yıkıcı tsunami.
- Daha Yakın Tarih: 1926, 1948, 1953, 2021 (5.8 büyüklüğünde) depremleri bu bölgede sık sık aktivite olduğunu gösterir.
Türkiye'yi Nasıl Etkiler?
Bu sistem doğrudan Türkiye ana karasında değil, ancak dolaylı etkileri çok önemlidir:- Batı Anadolu'nun Gerilim Alanı: Afrika plakasının dalması, onun üzerinde kalan Ege Mikroplakasını batıya doğru çeker ve stretching (gerilme) etkisi yaratır. Bu da Batı Anadolu'yu (İzmir, Aydın, Muğla, Denizli) etkileyen normal fayları (Büyük Menderes Grabeni, Gülbahar Fayı vb.) aktif hale getirir. Yani Girit'teki dalma-batma, İzmir'deki deprem aktivitesinin ana nedenlerinden biridir.
- Tsunami Riski: Bu zon üzerinde oluşacak büyük bir deprem, tüm Doğu Akdeniz kıyılarını (Antalya, Mersin, hatta İskenderun Körfezi) etkileyebilecek tsunami tehlikesi yaratır.
- "Helena Dalma Batma Zonu" büyük olasılıkla "Hellenik Dalma-Batma Zonu"nun bozuk bir telaffuzudur.
- Bu zonun en kritik kısmı Girit Fayı / Dalma-Batma Sistemidir.
- Bu sistem, Akdeniz'in en tehlikeli deprem ve tsunami kaynak bölgelerinden biridir ve dolaylı olarak Batı Anadolu'nun tektonik yapısını ve depremselliğini doğrudan kontrol eder.
