Giriş
Merhaba Ankara severler ve tarih meraklıları! Bugün sizlere başkentimizin modernleşme sürecinin sessiz tanıklarından, Cumhuriyet'in ilk yıllarında inşa edilen iş hanları ve pasajlarını anlatacağız. Ulus, Kızılay ve Sıhhiye bölgelerinde yükselen bu yapılar, sadece ticaretin değil, sosyal hayatın da nabzını tutuyordu. Gelin birlikte bu tarihi mekanları keşfedelim!
Ulus: Cumhuriyet Ankara'sının İlk Ticaret Merkezi
Ulus, Ankara'nın ilk modern ticaret merkezi olarak bilinir. Buradaki yapılar adeta "ilklerin" bölgesidir.- Sulu Han (1928): Ankara'nın ilk betonarme iş hanlarından. Günümüzde restore edilmiş haliyle hizmet veriyor.
- Anafartalar Çarşısı ve Pasajları: 1930'lu yıllarda kurulan bu pasajlar, küçük esnafın ve zanaatkarların merkeziydi. Özellikle Körler Pasajı (1950) ve Çıkrıkçılar Yokuşu civarındaki pasajlar halen faal.
- Taşhan: Daha eski olmakla birlikte, Cumhuriyet'in ilk yıllarında önemli bir ticari fonksiyon üstlenmişti.
Kızılay: Modernleşmenin Sembolü
Yeni başkentin modern yüzü Kızılay'da, iş hanları daha çok "modern mimari" örnekleri olarak karşımıza çıkıyor.- Karpiç Pasajı (1936): Ankara'nın ilk lüks kafe ve pastanesine ev sahipliği yapan bina. Burası aydınların, yazarların buluşma noktasıydı.
- Atilla İlhan Pasajı (eski Akay Pasajı): 1950'lerin ikonik yapılarından. Kitapçıları ve küçük dükkanlarıyla ünlü.
- Yüksel Caddesi Pasajları: 1950-1960 döneminde açılan birçok küçük pasaj, sinema, kitapçı ve kafelerle doluydu. (Zafer, Kayı, Atlas Pasajı gibi)
Sıhhiye: Sağlık ve Ticaretin Kesişimi
Adını bölgedeki hastanelerden alan Sıhhiye, iş hanlarıyla büyüyen bir bölge oldu.- Mithatpaşa Caddesi İş Hanları: 1940'lardan itibaren serbest meslek sahiplerinin (doktor, dişçi, avukat) bürolarını açtığı binalar.
- Mebusevleri ve İş Hanları: Milletvekilleri ve bürokratlar için yapılan lojmanların çevresinde gelişen ticari yapılar.
Neden Bu Kadar Önemliler?
- Mimari Miras: Erken Cumhuriyet dönemi mimarisinin (Birinci Ulusal Mimarlık Akımı, Art Deco, Sadeleşmiş Klasizm) nadir örneklerini taşıyorlar.
- Sosyal Tarih: Bu pasajlar sadece alışveriş değil, sohbet, edebiyat ve siyaset tartışmalarının da mekanıydı.
- Ekonomik Dönüşüm: Devlet eliyle planlanan modern ticaret hayatının ilk adımlarını temsil ediyorlar.
Tartışma Soruları (Forum Kullanıcıları İçin):
- Sizce bu tarihi iş hanları ve pasajlar korunmalı mı, yoksa modern AVM'ler karşısında şansı kalmadı mı?
- Ankara'da en sevdiğiniz, belki de çocukluğunuzdan kalan bir pasaj veya iş hanı anınız var mı? (Örn: Karpiç'te dedenizle çay içmek, Zafer Pasajı'ndan kitap almak gibi)
- Bu yapıların turizm ve kültür rotasına dahil edilmesi için neler yapılabilir?
- Sizce Ulus'taki dönüşüm projeleri bu tarihi dokuyu yeterince koruyor mu?
Fotoğraf Paylaşım Önerisi:
Elinizde varsa, eski Ankara pasajlarına veya iş hanlarına ait fotoğrafları paylaşın! "Önce-Sonra" karşılaştırmaları hepimizi heyecanlandırır.
Kaynakça & Keşif Önerisi:
- Ankara Büyükşehir Belediyesi "Ankara Ansiklopedisi"
- "Ankara'nın İlkleri" - Turgut Cansever
- Gezi önerisi: Ulus'tan Kızılay'a Pasajlar Rotası oluşturup kendi keşfinizi yapabilirsiniz.