Nallıhan - Kocahan
Osmanlı Veziri Nasuh Paşa Osmanlı-İran Antlaşmasından döndükten sonra buraya uğrayarak 1599 da Hanı yaptırmıştır. Planı müstakil (dikdörtgen) şeklindedir. Sık dörtgen planlı uzunluğunda bir yapıdır. Dış duvarlar moloz, iri taş, kireç harçlı, derzleri sıvasız kâgirdir. Moloz taşların arası yatay ve dikey olarak düzgün bir şekilde konmuş tuğlalarla sıkıştırılmış ve kum ve küçük çakıllı harçla tutturulmuştur. Kapı dairevi geniş ve uzunca bir tonozdur. Tonozun içinde iki yanında sivri kemerli iki tonoz daha uzanır ki, buraları depo olarak kullanılmaktadır. Tonozun iç tarafında, kesme kırmızı köfeki taşı, dairevi bir kemer vardır. Kemerin dışarıya bakan yüzünde takriben 0.20x0.23’lük ve 18 delikli bir nal tespit edilmiştir. İçi dört duvarla çevrili geniş ve uzun bir avludur. Duvarda kısa fasılalarla, önü yukarıya kadar açık ocak yerleri vardır.
46 odadan ibaret olduğu 46 adet baca yerinden anlaşılan bu hanın çatısı yıkılmış olup halen duvarları mevcuttur. Kapladığı yer 3000 m2 dir. Bu duvarların iç tarafına, içe meyilli saç kaplı, basit bir ahşap sundurma avluyu fırdolayı çevirecek şekilde yapılmıştır. Yapının yan tarafında bulunduğu söylenen kitabesi 1944 zelzelesinde düşmüş ve parçalanmıştır. Pazartesi günleri sebze hali olarak kullanılan yapı korunmalıdır.Hanın yapılışına dair kitabe daha sonraki yıllarda yapılarak yerine konmuştur. Bu kitabede şöyle yazmaktadır:
Nasuh Paşa vezir-i paki seyret
Bu hanı yapmaya çun kıldı niyet
Tatar Ali Çavuşu itti tefviz
Binasını ala vechil emanet
Uda gayret kuşağını meyane
İki yerden kuşanıp itti himmet
Bin on dört Zilkadesinin
Yirmi dördü yekşenbe-u saat
Binasına başladılar bu hanın
İdüp el bir ve yaptılar imaret
Bin on beşi Rabi-i evvel ayının
Tamamında bu da buldu nihayet
GÜNÜMÜZ TÜRKÇESİ
Temiz yaradılışlı vezir Nasuh Paşa
Bu hanı yapmaya niyet ettiği zaman
Tatar Ali Çavuşu görevlendirdi
Yapının çabuk ve iyi yapılmasını ona bıraktı
O da bu arada iki yerden çaba kuşağını
Kuşanıp çalışmaya koyuldu
Bin on dört yılı Kasım ayının yirmi dördü
Pazar gününün bir saatinde
Hepsi birleşip bu hanın
Yapılmasına başladılar
Bin on beş yılının Nisan ayı bittiğinde
Bu hanın yapılması da sona erdi.
Kaynak: T.C Nallıhan Kaymakamlığı
