Son yıllarda dünya genelinde şehir içi ulaşımda karbon emisyonunu azaltmak amacıyla elektrikli otobüslere büyük bir yönelim yaşanıyor. Türkiye de bu trende kayıtsız kalmadı ve birçok şehirde elektrikli otobüs denemeleri yapıldı. Ancak bu projelerin bir kısmı başarıya ulaşmadan ya askıya alındı ya da tamamen sonlandırıldı. Bu yazımızda, Türkiye’de başlatılıp çeşitli nedenlerle sonlandırılan elektrikli otobüs projelerine odaklanıyoruz.
1. Eskişehir: Yerli Elektrikli Otobüs Denemesi
2015 yılında Eskişehir Büyükşehir Belediyesi, Türkiye’nin ilk yerli elektrikli otobüslerinden olan "Menarinibus Citymood E" modelini test etmeye başladı. Ancak otobüslerin yüksek satın alma maliyeti, şarj altyapısının yeterince geliştirilmemesi ve bakım sürecinin zorluğu nedeniyle proje birkaç yıl içinde rafa kaldırıldı.
2. İstanbul: Prototiplerle Kısıtlı Kalan Girişimler
İstanbul Büyükşehir Belediyesi, özellikle 2017–2018 döneminde birkaç farklı marka elektrikli otobüsü test etti. Projeler arasında Bozankaya ve Temsa’nın modelleri de vardı. Ancak şehrin yüksek yolcu yoğunluğu, şarj süresine dayalı verimsizlik ve altyapı eksiklikleri nedeniyle bu denemeler seri uygulamaya geçemedi.
3. Antalya: Pilot Hatlar ve Sonrası
Antalya'da 2018 yılında belirli hatlarda elektrikli otobüsler deneme amaçlı hizmete alındı. Özellikle turistik bölgelerde çevreci imaj açısından olumlu karşılansa da, yaz sıcağında batarya performansının düşmesi ve yüksek bakım maliyeti nedeniyle proje uzun ömürlü olamadı.
4. Kayseri: Sessiz Başladı, Sessiz Bitti
Kayseri Ulaşım A.Ş., 2020 yılında birkaç adet elektrikli otobüsle şehir içi testlere başladı. Ancak bu süreçte hem maliyet analizlerinin beklentileri karşılamaması hem de yedek parça temininde yaşanan sıkıntılar nedeniyle proje sessizce sonlandırıldı.
5. Ortak Sorunlar ve Geri Çekilme Sebepleri
Elektrikli otobüs projelerinin başarısız olmasındaki başlıca etkenler şu şekilde özetlenebilir:
Yetersiz Şarj Altyapısı
Yüksek Araç ve Batarya Maliyetleri
Batarya Ömrü ve İklim Koşullarının Etkisi
Teknik Servis ve Bakım Yetersizlikleri
Sürücü ve bakım personelinin eğitimsizliği
6. Gelecek Umudu: Hibrit ve Yeni Nesil Batarya Sistemleri
Bugün tamamen elektrikli sistemler yerini çoğu şehirde hibrit ya da kısa mesafe menzilli sistemlere bırakıyor. Yeni batarya teknolojileri, modüler şarj istasyonları ve hızlı şarj çözümleri ile birlikte Türkiye’de gelecekte yeniden elektrikli otobüs projelerinin gündeme gelmesi bekleniyor.
1. Eskişehir: Yerli Elektrikli Otobüs Denemesi
2015 yılında Eskişehir Büyükşehir Belediyesi, Türkiye’nin ilk yerli elektrikli otobüslerinden olan "Menarinibus Citymood E" modelini test etmeye başladı. Ancak otobüslerin yüksek satın alma maliyeti, şarj altyapısının yeterince geliştirilmemesi ve bakım sürecinin zorluğu nedeniyle proje birkaç yıl içinde rafa kaldırıldı.
2. İstanbul: Prototiplerle Kısıtlı Kalan Girişimler
İstanbul Büyükşehir Belediyesi, özellikle 2017–2018 döneminde birkaç farklı marka elektrikli otobüsü test etti. Projeler arasında Bozankaya ve Temsa’nın modelleri de vardı. Ancak şehrin yüksek yolcu yoğunluğu, şarj süresine dayalı verimsizlik ve altyapı eksiklikleri nedeniyle bu denemeler seri uygulamaya geçemedi.
3. Antalya: Pilot Hatlar ve Sonrası
Antalya'da 2018 yılında belirli hatlarda elektrikli otobüsler deneme amaçlı hizmete alındı. Özellikle turistik bölgelerde çevreci imaj açısından olumlu karşılansa da, yaz sıcağında batarya performansının düşmesi ve yüksek bakım maliyeti nedeniyle proje uzun ömürlü olamadı.
4. Kayseri: Sessiz Başladı, Sessiz Bitti
Kayseri Ulaşım A.Ş., 2020 yılında birkaç adet elektrikli otobüsle şehir içi testlere başladı. Ancak bu süreçte hem maliyet analizlerinin beklentileri karşılamaması hem de yedek parça temininde yaşanan sıkıntılar nedeniyle proje sessizce sonlandırıldı.
5. Ortak Sorunlar ve Geri Çekilme Sebepleri
Elektrikli otobüs projelerinin başarısız olmasındaki başlıca etkenler şu şekilde özetlenebilir:
Yetersiz Şarj Altyapısı
Yüksek Araç ve Batarya Maliyetleri
Batarya Ömrü ve İklim Koşullarının Etkisi
Teknik Servis ve Bakım Yetersizlikleri
Sürücü ve bakım personelinin eğitimsizliği
6. Gelecek Umudu: Hibrit ve Yeni Nesil Batarya Sistemleri
Bugün tamamen elektrikli sistemler yerini çoğu şehirde hibrit ya da kısa mesafe menzilli sistemlere bırakıyor. Yeni batarya teknolojileri, modüler şarj istasyonları ve hızlı şarj çözümleri ile birlikte Türkiye’de gelecekte yeniden elektrikli otobüs projelerinin gündeme gelmesi bekleniyor.
