Eyüpsultan - Ebu Derda Türbesi
Zal Paşa Caddesi üzerinde ve Cezeri Kasım Paşa Camii ile Zal Mahmud Paşa Camii arasındadır. Karşısında, Evronos Dede haziresi, arka tarafında ise şah Sultan Türbesi vardır.
Türbe, dikdörtgen şeklinde olup kesme taştan yapılmıştır. Cadde tarafında iki hacet penceresi ve bir kapısı vardır. Ahşap çatısı mevcut değildir. Sultan II. Mahmud tarafından tamir edildiğini gösteren kitabesi kapının üstündedir. Altı sıra halinde hazırlanmış olan kitabe şudur:
Şâh-ı âlem himmetiyle hak bu kim bulmaktadır.
Mülk ü millet zahir ve bâtında ahsen-i intizâm
Bir taraf dan her kıla’ ve bir taraftan her bikâ’
Nev-benev ihya pezîr olmakda ber-vefk-i meram
İşbu meşhed işde olmuşken Sahâbıye muzâf
Olmamışdı ahd-i sâbıkda karin-i ihtimam
Eyledi inşâsını ferman ziyaret eyleyüb
Ömrü efzûn olsun ol Hâkân-ı irfan irtisam
Kıldı mi’mâr-ı kalem târihinin inşâ Es’ada
Yapdı şeh Mahmud Ebû’d-Derdâ içün ra’nâ makam 1251 (1835)
Kitabenin üstünde Mahmud-i Adli tuğrası vardır. Manzume, Sahhâflar şeyhi-Zâde Es’ad Efendi tarafından yazılmıştır.
1264 (1848) tarihinde vefat etmiştir. Kabri, Yerebatan’da ki kütüphanesi bahçesindedir.
Türbenin içinde iki kabir vardır. şahidelerinde yazı yoktur. Biri makam diğeri ise türbedara ait imiş. Hz Dürdânın, Üsküdar’da, Karacaahmmet Türbesi’nin sol gerisindeki açık türbe önünde bir makamı daha vardır. Ayrıca, Konya Ereğlisi’nde de bir makamı vardır.
Merhum i.H. Konyalı, Ebû’d-Derdâ hakkında şu bilgiyi vermiştir: Adı Üveymur’dur. Babasınınki Mâlik, dedesininki Kıys, büyük dedesininki Ümeyye’dir. Kadı, hâkim ve iyi at binicilerinden idi. islâmiyet çıktıktan sonra kendisi şecaatiyle ve kiyasetiyle meşhur olmuştur. Hz. Peygamber’in bir hadisinde: “Üveymur ümmetinin hâkimidir, ve Üveymur ne güzel ata binicidir” şekilleriyle övülmüştür.
Hz. Ömer’in emriyle Şam’a kadı olarak gitmiştir. O Şam’da müslümanların ilk kadısıdır. İbn-i Cezeri onun için "Hikmet sahibi bilginlerdendir, demiştir. Kur’an-ı Kerimi hafızasında doğru olarak toplayanlardandır. Hadisciler kendisinden 179 hadis rivayet etmişlerdir. Hicretin 32 (652)nci yılında Şam’da vefat etmiştir.
Kaynak: T.C Eyüpsultan Kaymakamlığı
Kaynak (S. Onver, ist. Sahabe Kabirleri S: 25) (Konyalı, Konya Ereğlisi tarihi S: 544) (M. Hocaoğlu, ist. Sahabe Kabirleri S: 123) (ş. Sami, Kamus 5/281)
