Akın Kurtoğlu
15 yıl önce - Cum 06 May 2005, 21:05
ÜSKÜDAR: Anadolu yakasının, tarihi çok eskilere dayanan bu naif semtinin, tam 9 ayrı mânâsını buldum:
1. Yerleşmenin ismi, XII.yy’dan itibaren Bizanslılar tarafından; “Skutarion” olarak geçmeye başlamıştır.
2. IV.Haçlı Seferi sırasında kullanılan ismi ise; “Escutaire”dir ve Fransızca kaynaklarda bu isim bolca tekrarlanmaktadır.
3. Farsça; “konak” mânâsına gelir. Arabistan, İran ve Anadolu'ya giden “kervanların konaklama yeri” olduğundan, semte bu ad verilmiştir.
4. Farsça; “ulak” anlamına gelen “Eskudari”den türemiştir.
5. Balkanlar'daki “İşkodra” kentinden gelen göçmenlerin yerleştirildiği bu bölgeye, İşkodra kelimesi yumuşatılarak Üsküdar ismi verilmiştir.
6. Bizanslılar Devri’nde burada bulunan; “Scutarii” adlı bir askerî sınıfın kışlası da aynı adla anılırdı. Osmanlılar bu yörenin adını tamamen değiştirmeyip, mevcut ismi Üsküdar'a dönüştürmüşlerdir. Bu askerî bölük, imparatorun deri kalkanlı muhafızları olup, Yunanca; “skitos: tabaklanmış deri” demekti. Bölüğün adı olan Skutarii de, bu kelimeden türemiştir.
7. Farsça; “askandar: karargâh” kelimesinden gelmektedir.
8. Bizans imparatoru Valens'in askerlerinin kaldığı kışlalara; “Uskudaryen” adı verilirdi. Burada da, askerlerin bir kışlası mevcuttu.
9. Pers işgali sırasında Anadolu Yarımadası’ndaki kavimlerden ve halktan vergi olarak toplanan altınlar buradaki hazinelerde saklandığı için yöreye; “Hrisopolis (Altın Şehir)” denirdi. M.Ö. VII.yy’da bir Grek kolonisi olarak kurulan Halkedon’un (Kadıköy) iskelesi ve tersaneleri, bugünkü Üsküdar’ın yerleştiği alanda bulunurdu. Kimileri de, günbatımında evleri karşı yakadan yaldızlı gibi göründüğü için Üsküdar’a "Altın Şehir" adının verildiğini söylemektedir.
Akın KURTOĞLU
|
