Geçmişten Günümüze Bursa'da Şehirlerarası Yolcu Taşımacılığı

[engincl]

EGE SEYAHAT
Bursa firması Ege, adını firma sahibi Osman Ege’nin soyadından almış. Bursa’nın en eski iki firmasından biri. Osman Ege’nin vefatından sonra firma dağıldı. 1961 yılında, Santral Garaj’a taşınan yazıhaneler ve otobüs firmaları arasında Ege yoktu. Ege, Kamil Koç tarafından satın alınarak,Kamil Koç bünyesine katıldı.

Alttan camlı olan bu otobüs Bursa'lı karosercilerin imalatı olup bu ilginç tasarım Bursa'lı meşhur otobüsçülerden Mustafa Yetişen'in babasının üstten camlı otobüslerden öykünerek değişiklik ve cazibe olması düşüncesi ile yaratılmıştır. (1950'li yıllar)

[engincl]

1940’lara geldiğimizde Bursa’da birçok garaj oluşmuştu. Bunlardan bazıları şunlardı;
Ulucamii’nin önünde Çınaraltı Garajı kuruldu, Ege ve Güzel İzmir firmaları Karacabey-Mustafa Kemalpaşa-Bandırma-Balıkesir ve İzmir’e otobüs kaldırıyordu. Kozahan’ın önünden Özen firması Ankara-Mudanya-Trilye’ye, Beyaz Otobüsler firması ise Karacabey’e sefer yapıyordu. Ünlü Cadde’de bugün Huzmen Plaza’nın olduğu yerde Anadolu Garajı’nda, Uludağ firması Eskişehir-Ankara-Konya’ya yolcu taşıyordu. Hemen karşısında bugünkü Kamil Koç İş Merkezi’nin olduğu yerde. İstanbul Garajı’ndan Koç firması; Yalova, Karaköy ve Ankara’ya, Moda firması da Yalova’ya sefer yapıyordu. Hemen yukarısında Mavi Köşe’de Akın Garajı Otokar firması ile Yalova’ya araç kaldırıyordu. 1940 yılında Karaköy, Mudanya, Gemlik, Orhangazi ve Yalova’ya sık sık işleyen düzenli otobüsler vardı.  Karaköy-Bursa yolu otobüsler için beş saatlikti. Karaköy’de trenden inenler Bursa otobüs postalarını hazır bulurlardı.

Karaköy (Pazaryeri), İnegöl-Pazaryeri karayolunun Eskişehir-Bilecik karayolu ile kesiştiği noktada ve Ankara_İstanbul demiryolunun üzerinde yer alan bir köy olup o tarihlerde Bursa'nın tren istasyonu gibiydi.

1950’li yıllarda her firma kendi garajlarını kendileri kurarken, yine eski han tarzında hizmet veren tesisler kurmuşlardı.
Örneğin Ulucami karşısında, Merkez Oteli, kıraathanesi ve garajı olan bir oteldi. Yine dönemin ünlü otobüsçülerinden Osman Ege ve Arif Aran yönetimde olan, Ulucami Meydanındaki Altan Oteli de, kıraathanesi olup, önünden Balıkesir, Karacabey ve Bandırma yönüne giden posta otomobilleri hareket etmekteydi. Yeniyol’daki Huzmen Plaza’nın olduğu yerdeki Anadolu Garajı vardı.. İznik, Bilecik ve Yenişehir’den gelen otobüsler, Çancılar Karşısındaki Abdi Ağa’nn hanına; Gemlik ve Orhangazi tarafından gelen otobüsler Gemlik Hanına (Vatan Hastanesi karşısında); Karacabey tarafından gelen otobüsler ise Selamet Hanı’na (Merkez Bankasının bulunduğu yerde) gelirdi. Bursa’dan Mudanya’ya bir otobüs, 2 kaptıkaçtı işlerdi.

Bu plansız, dağınık ve küçük garajların kaldırılarak merkezi bir otobüs garajının yapılması zorunlu oldu.......

(Yukarıdaki bilgilerin bir kısmı BOYKOOP'un yayınladığı “…nereden nereye… Faytonlardan otobüslere, arabacı hanlarından terminale…” isimli kitaptan derlenmiştir.)

[engincl]

Bursa Santral Garajı gerek mimari gerekse kullanışlılık açısından zamanındaki mevcut otogarların en iyilerinden biriydi.


1990'larda Santral Garaj

1957 yılında temeli atılan Santral Garaj, 1961 Şubat ayında hizmete açılmıştı. TC Emekli Sandığı kuruluşu Emek İnşaat A.Ş. ile ortak olarak 15 milyon liraya yapıldı. 25 bin metrekarelik bir alanda inşa edilen garajda 80 otobüs ile 160 taksi, kamyonet, alınabilecek kapasitede katlar bulunmaktaydı. Yer belediyenin, İşletme Emek İnşaat’a (Emekli Sandığı) aitti. Emek İnşaat Belediye’ye yüzde 20 gelir ödüyordu. 1961 yılında açıldığında şu yazıhaneler vardı: Kamil Koç, Uludağ, Moda, Şeref, Güzel İzmir, Ege, Varan, İnegöl Seyahat, Yenişehir, Bilecik, Meriç, Otokar, Orhaneli, Orhangazi, Özen, Şirin, ve Vardar.

1973 yılında garajda 22 otobüs yazıhanesi, 35 dükkan, 2 lokanta, 9 depo, 30 odalı otel, 6 pastane, gazete-tekel bayileri PTT, Polis, Zabıta Karakolu, yıkama-yağlama ünitesi, taksi durağı ve yeraltı çarşısı vardı. Hareket eden günlük ortalama 500 otobüs idi. Çok katlı Otobüs garajının bir bölümü tütün deposu olarak da kullanılmaktaydı. En üst dördüncü kat, minibüs-taksi garajı, üçüncü kat hemzemin kapalı otobüs garajı, ikinci kat kamyon garajı olup (daha sonra tütün deposu), en alt kat ise tamirhaneler olarak kullanılıyordu. Ancak 1978 yılı Ağustos ayında tütün deposu olarak kulanılan kısımda günlerce süren büyük bir yangın çıktı. Yangın sonucu kapalı garaj bölümü tümüyle yıkıldı. Terminal, 15 Haziran 1997 tarihinde Yalova yolundaki yeni Şehirlerarası Otobüs Terminali hizmete açılana kadar faaliyetini sürdürmüştür.


Santral Garaj 1966 yılı

Konu bütünlüğü açısından bu başlıkta Bursa'da şehirlerarası yolcu taşımacılığına 36 yıl hizmet veren Santral Garaj'a yer vermemek olmazdı. Sitemizdeki Santral Garaj ile ilgili ana başlıkta http://wowturkey.com/forum/viewtopic.php?t=38350 ("Bir Bursa Ulaşım Klasiği: Santral Garaj") Santral Garaj'la ilgili daha fazla bilgi ve fotoğrafa erişebilir ve paylaşabilirsiniz.

[engincl]

Mustafa Yetişen (1925-2007) Bursa Santral Garaj'da otobüsünün önünde

İlk aracı Ford kaptı kaçtı olur ve İnegöl'e yolcu taşımaya başlarlar. Sonra 1947 model bir Chevrolet marka otobüs alır Gemlik veYalova'ya yolcu taşımaya başlar. Daha sonra Koza Han civarında yazıhane açarak Doğu şirketini kurar ve Karacabey-Bandırma hattında çalışır.

Bursa'da ilk kez sabah 03.30 Bursa-Yalova hattını başlatarak, Bursalı esnafın İstanbul'a gidiş-gelişini bir güne indirmesine ortam yaratmıştı. O tarihlerde Bursa-Yalova arası 3,5 saat sürüyordu.

Bir değişiklik ve cazibe olsun düşüncesi ile otobüslerini alttan camlı yaptırıyordu. Oğlunun anlatımından: "Otobüslerimiz, şehirlerarası çalışan firmaların gözbebeği olup fotoğrafları yazıhanelere asılır, karoserciler, Cumhuriyet Bayramı'nda Heykel'deki törene çıkarırlardı. Yanlış hatırlamıyorsam 1959 ya da 1960 yılında babam iki otobüsle Cumhuriyet Bayramı törenlerine katılmıştı."

Mustafa Yetişen'in ototbüslerinin resimleri Bursa Şehirlerarası Otobüs Terminalinde ve Bursaray istasyonlarında sergilenmiştir.


Mustafa Yetişen'e ait başka bir otobüs.

Aşağıdaki linkten Mustafa Yetişen ile ilgli anıların tamamına ulaşabilirsiniz.
https://www.yenidonem.com.tr/haber/bursa-nin-en-e ...39689.html

[Mert Akgün]

90lar diye paylaşılan kafkas yazısının göründüğü fotoğrafta 2003 üretimi BMC Probusler var. Yıkım da 2006 civari ise fotoğraf 2004-05 arası çekilmiş, 90lar değil.

[engincl]

[engincl]

1970'ler Santral Garaj


1958 yılı Uludağ Turizm'in İzmir otobüsü yolcularını bekliyor.


1935 yılı Mudanya, M.Kemalpaşa, Susurluk, Balıkesir, Çanakkale arabaları yazıhanesi ve aynı zamanda otobüs kalkış noktası.


Üsteki fotoğraftan detay.(Susığırlık=Susurluk)

[engincl]

1970'li yılların sonlarına ait Yılmaz Turizm reklamı.