İstanbul Metroda Eğim Problemini Aşma Yöntemleri

[Rifat Behar]

Bildiğimiz gibi İstanbul "7 tepe üzerinde" kurulmuş bir şehir ve kısa mesafelerde metro yapmanın teknik manada zorlukları var.

Geçen gün arşivimde çalışırken gözüme ilginç bir makale göze çarptı. Arkitekt dergisinin 1954 / 3-6 nolu sayısında yer alan makalede (İstanbul'un Seyrüseferi ve Metronun Faydaları; hazırlayan Y. Mimar ertuğrul Menteşe) metronun eğim sorununu nasıl aşabileceği haber konusu yapılmış.

Fransız şehir planlamacısı Henry Prost'un edüdüne atıf yapılarak verilen haberde Taksim ile Karköy arasında yapılması öngörülen metro hattı eğimi hafifletebilmek için helezoni şekilde düşünülmüştür. Buna göre Taksim'den başlayan ve İstiklal Caddesi ile Tarlanaşı arasında bir güzergahi takib eden hat İngiliz Konslosluğu önünde istasyon yapacak daha sonra Tepebaşı'nda, Tünel'de, Şişhane'de Galata Kulesi'nin doğusunda birer istasyona sahip olacak ve Karaköy'de sonlanacaktır.

Helezoni çözümün mecbur kıldığı yakın istasyonları bir kenara koysak dahi diğer istasyonların birbirine bu kadar yakın olması o dönemde yapılan metro projelerinin ortak bir özelliği. Plana göre bu helezoni çözüm dışında bir de "kremeyerli" çözüm düşünülmüş. Akın'ın düşüncesine göre bu sistemde eğimin yükseldiği yerde seyyar bir dişli sistemini devreye sokuyor ve aracın rayları kavraması sağlanıyor.

Bu sistem günümüzde ne derece uygulanabilir, hatta buna gerek var mı, zira arada geçen zamanda gelişen teknoloji metrolarda eğim sorununa nasıl çözüm getirmiş olabilir. Ben sadece nostaljik tarafı ağır basan bir başlangıç yapmak istedim. Aramızdaki mühendis arkadaşlar konuyu günümüz şartlarına taşıyabilirler.


 

(+)


 

(+)


 

(+)

Not: Tarama işini üstlenen Akın üstadıma teşekkürlerimle.

[Mustafa Yıldırım]

Ben bu Helezoni çözümü gerçekten beğendim ve uygulanabilir buluyorum. Bununla ilgili olarak bir fikir de geliştirdim. Aşağıdaki resimde de görüldüğü gibi Beşiktaş-Üsküdar arasını bağlayacak bir çözüm geliştirilebilir belki diye düşündüm. Buna göre hat Beşiktaş meydandan başlıyıp Ortaköy istikametine doğru aşağı doğru eğim alıp sonra sola doğru yönlenerek geniş bir yay çizecektir. Fulya'yı takip ederek gerekli derinliğe ulaştıktan sonra Boğaz'a giriş yapacaktır. Fulya'nın rakımı da fazla olmadığı için buraya da bir istasyon yapılabilir belki diye düşünüyorum (?)



(+)

[alabay]

Bence bugünün metro durak aralıkları biraz fazla bile. Eskiden daha yakındı, ve şehir içinde yakın, şehir "dışı" daha geniş olmalı - en pratiği bu. Taksim-Karaköy'ün düşünülmesi de ilginç, bir kere yarı şaka o iki "tünel" hatların birleştirilmesi nasıl olurdu diye fikir yürütmüştüm.

B. Alabay

[Mehmet Kasım]

" Eğimi güzergaha yedirmek " repliğini kullanmıştım daha önce.Bu fikir tamda buna göre....

İstendikten sonra Taksim Metrosu Kabataşa kıvrılarak inebilirdi.

[Semih Yaşar]

[H.ANIL]

Arkadaslar ben fransa Lyonda oturuyorum ve bizim burdaki bi metro hatti disli ray sistemi sayesinde epey dik bi egimle 3 durak cikip ondan sonra dislilerinden kurtulup yine yoluna normal metro gibi 31 kilometre hizla devam ediyor.Bide adamlar bunu 1974de yapmislar hatta simdi vagonlarinida deistirdiler soforsuz 250 kisilik yeni arabalar koydular gayet hos oldu yani.



http://en.wikipedia.org/wiki/Lyon_Metro_Line_C

Bu arada metro dişli raylı sistem sayesinde yüzde 48 eğim oranına değin çok rahat yokuş yukarı çıkabilir

işte sistemle ilgili gerekli bilgiler :

http://en.wikipedia.org/wiki/Rack_railway