Türkiye'nin Posta Kod Sistemi

[alabay]

Konu bu sefer sistem, öncelikle bir rakkam sistemi.

Merak ediyorum, 80'li yıllarında devreye giren posta kod sistemi neden hâlâ doğru dürüst kullanılmıyor, kullanılamıyor?

Baştan çok güzel ve titiz bir numaralandırma başlatılmıştı: Türkiye'ye lâzım olan boyutta beş rakkam, ilk ikisi ili gösterir, kalan üçü mektubun dağıtımı ve adresin bulunması için. Aradan bir kaç sene geçtikten sonra bu sistem biraz gevşetildi, köylerin kendilerine has kodları kaldırıldı, bağlı oldukları merkezin numarası verildi.

Şimdi ama bu kodlar neden verildi? Beklenirdi ki modern posta dağıtma makineleri kuruluyor. Aslında bunlar kurulacaktı veya kuruldular da - güya. Çünki rakkamlara göre ayırıp bir çubukkod (barcode) yazmazsa âlet, o zaman mektubun yolda devam etmesinde dağıtım ve ayırım nasıl işlesin?

Zamanımızda artık bu kodlar lâzım aslında, Edirne'den Habur'a bir mektubun en fazla iki günde gitmesi mümkün olmalıydı, lojistik hem dağıtımı hem yolu belli olmalı. Olan ne? APS bunu becerir, ortadirek insanın mektubu ... mâfiş.

Şimdi soruyorum ... neden bu böyle? Neden böyle olmalı? Neden, adres rica edildiğinde, bir roman anlatılıyor, halbuki isim soyad, sokak numara, posta kodu ve yer yeterli. Sayısal (digital) asırda yaşıyoruz artık, elektronik bir adres kitabına Türkiye'deki bir adresi girmek istiyorum, verilen haneler yetmiyor. İstanbul için 34660 İstanbul yazamıyorum, ille de parantez içinde Acıbadem'i eklemem gerekiyor. Bari Türkiye ulaslararası adres yazımında %100 hep ayni olan bir sistem bildirmiş olsa geri kalan dünyaya ... hayır. Bu asabımı bayağı bozuyor. 33990 Atakent'e mektup yollanıyor, varması altı hafta sürüyor. Atakent'i kimse bulamıyor. Silifke yazmak gerekirdi. Ama Atakent Atakent, Silifke değil. Eskiden Şile 81700 Şile idi, şimdi ise 34980 İstanbul ... haa, yetmedi, İstanbul-Şile. Eh, şu posta kodunu o zaman süs olsun diye mi ekledim?

Anlıyorsunuz, sinirim kalkıyor. Neden eskiden hükümet/PTT televizyon ile meselâ şu sistemi "yerleştirmedi"? Neden halkı ilgilendirmez? Başka, kodu olup kullanmasını bilmeyen, bilmemezlikten gelen tek bir ülke geliyor aklıma: Mısır. Genelde trafik ve şehir hatlandırma "sistem"leriyle alâkalı yazılar yazıyorum ve henüz kendim bir başlık da kurmadım, ama şimdi bunun zamanı geldi gibi. Cep telefonları herkesin elinde, ne güzel kodları öğrenildi. Ama tramvay hatlarına, metro hatlarına, vapur hatlarına, posta adreslerine bile ... sistem vermek şık değil.

Ben derim ki, gelsin doğru dürüst bir kod sistemi! Postada üç satırlık adres yazılımı başlasın. Büyük şehirler için semt numarası verilebilir, birisi neyin nerede olduğunu anlayabilsin diye, ama bu tâ eski zamanlarda İstanbul'da yok muydu? Vardı. Paris'in arondismanları gibi İstanbul'un da semt numaraları vardı. Posta kodu için bu lâzım değil. Olsa olsa semtlere o son üç rakkamdan gelen numaralar verilebilir belki, ama dağıtım sistemi için lüzûmu yok. Artık Üsküdar 34xxx İstanbul 6 mı, 60 mı, yoksa sırf 3466x İstanbul mu, onu araştırmak lâzım. Postamız yanlış veya kodlanmamış mektupları iade etse bakın nasıl bir hafta içinde herkes kodunu kullanırdı.

Şu fikrimi buraya sunmak istedim, okuduğunuz için teşekkür ederim. Belki bir kaç fikir oluşur bu ve bununla ilgili konu(lar)da.

Selâmlar ile

B. Alabay

[Akın Kurtoğlu]

Başar, güzel ve ilginç bir çalışma başlatmışsın!...  

Posta kodu sistemi, neredeyse benimle birlikte büyüdü, yaşlandı. Ama bir adım bile ilerleyemedi, pratikleşemedi. Belki bunda biraz da haberleşme sistemlerinin son 15-20 yıl içinde geçirdiği büyük değişimler de etkili oldu ama, yine de bu sistem oturtulamayacak bir sistem değildi.

Yıllar evvel, bizim semtimize; "34250" verildi. Yıllar sonra bir baktım ki (hatta bunu ben senden öğrendim. Taa oralardan sen keşfettin: "34081" olmuş!   ) Ne zaman değişti, kim değiştirdi, anlayamadım gitti. Ne zamandır ben de hep "34250" yazıp durmaktayım yolladığım mektuplara ve diğer evraklara...

Olması gereken aslında şuydu: İl kodu + İlçe kodu + Mahalle kodu...

Yani; İstanbul'un => 34 + Fatih İlçesi'nde => 24 + xxx mahallesi => 15

"342415". Alın işte kolay ve pratik bir kodlama yöntemi. İstanbul'daki en çok mahalleye sahip ilçe Fatih'tir: 69. Bunu Eminönü ve Üsküdar, yine 50-60 küsur mahalle adediyle takip eder. Yani, son iki dijit tüm Türkiye'deki ilçelere yeter de artar bile...

İlçe deseniz; 32 adet... 99'a çıkması çoook uzun yıllar alır. Burası da kaldırıyor. İl deseniz; 81. Bu da normal aralıkta. Herkse mahallesinin ve ilçesinin kodunu ezberlese, iş çözülür.

Ama, yakında "posta sistemi" kalacak mı? O da tartışılır. Çünkü artık herkes cep telefonu numarası ezberliyor ya da kaydediyor. Yine de, ne olursa prestij açısından bu türden bir standardımız olmalı ve her önüne gelen bunu değiştirmemeli (Aksi taktirde sistem, İETT'nin hatlarına döner!   )

Akın KURTOĞLU

[alabay]

Akıncığım, kodun 34091
Beş rakkam yeter, mahalle yerine semt de yeterdi. Yani il XX, ilçe ve semti XXX'e sığacak şekilde. Altı rakkamlı sistemler Rusya, Çin, Hindistan gibi cidden büyük ülkelerde kullanılıyor. Ayrılan küçük ülkeler sonradan dört rakkama bile indirdiler (Baltikum).

İlgin için teşekkürler.

B. Alabay

[Akın Kurtoğlu]

[Yusuf]

Hollanda'nin sistemi cok hosuma gidiyor.

Yazilis ornegi:

Ahmet Mehmet
Prinsenstraat 59
1024 GR Amsterdam

Amsterdam sehirinin kodu: 1000
Semtin kodu: 24
Sokagin kodu: GR
Adres: Prinsenstraat (sokak)
Ev numarasi: 59

Turkiye'de bu sistem guzel olur:

Ahmet Mehmet
Istiklal Caddesi 49
3457 OD Istanbul

Istanbulun kodu: 3400
Semtin kodu: 57
Sokagin kodu: OD

Sokaklar mesela AA ile baslar, sonra AB, AC, AD diye devam eder.
Adana'da bir adres boyle olur:

Ahmet Mehmet
Ataturk Caddesi 23
0143 AK Adana

[Akın Kurtoğlu]

[alabay]

Ben hâlâ beş rakkam yeter diyorum, Fransa ve Almanya'da da yetiyor ya, ki buranın nüfusu ve yere değil de şirkete bağlı olan kodları çok var.
İl bağından da çıkmak mümkün. Rejyonlara göre numaralandırılabilinir. Az insanın yaşadığı bölgelerde XX büyük bir bölgeyi kapsar, çok insanların yaşadığı yerlerde X sistemi kullanılır. Meselâ tüm İstanbul'a 3xxxx verilebilir (Türkiye'n kaçta kaçı orada yaşıyor).
Zaten ilk kez İstanbul'da bol bol değil de sıkışık sıkışık şekilde numaralar verildi.
Antalya: 07000, 07050, 07100 ... diye gidiyor, İstanbul ise 34674, 34676 ...
Yani elde olan numaralar bolca var.
Ama dağıtma sistemi de lâzım.
Zaten ... 81 mi ne şu an il sayısı. 50 sene sonra ne olacak? O yüzden bilmiyorum 01 ile 99 arası il numaraları yeter mi, belli değil. Fransa başarmış, ama.
Rakkam harf kombinasyonlarını ben biraz zor buluyorum, Kanada ve İngiltere en azgın şeklini gösteriyor, duydugum kadarıyla İngiltere de sırf rakkamlı sisteme ayarlanmak istiyormuş. Bence Çekya'nın Prag şehrinde kod ile semt arası ilişki iyi yapılmış: 181 00 Praha 8, 169 00 Praha 6 vs. Üstte belirttiğim 3xxxx sistemi gibi.
Biz yine şu anki sistemi fazla değiştirmek istemesek 34'ten sonraki ilk veya ilk iki rakkamı semt numarası olarak görmelyioz (İstanbul'da): Yani 34091 İstanbul 9, 34674 İstanbul 67, 34980 İstanbul 98 olmalı. 34672 veya 34678 de 67 numaralı semt olur (Kuzguncuk veya Üsküdar). Son rakkam sokaga göre ince bir yer saptaması olur.
Aslında her yer için geçerli olabilir ... 07050 Antalya 5, 07100 Antalya 10. O sondaki rakkamlar posta (!) için lâzım değil, sadece adres verirken semt yazmış gibi olunur. Büyük şehirlerde sadece lâzım olur.
Gördüğüm kadar zaten PTT (veya bugünün Türk Posta'sı) postanelerine ve semtlere, merkezlere numara vermiş veya vermeye çalışıyor.

B. Alabay

[Anıl]

Alabay PTT deyince aklima basimdan gecen bir olay geldi.
3 sene once Istanbul'da kayboldum. Arkadasimin dedigi sokagi bulamadim tabii ki.
Kadikoy'de ana cadde ustunde arkadasimi bekliyordum. Arabaya yaslandim. 20 dk. icinde 3 tane 34 plakali bana adres sordu. El insaf 06li plakam var hemde!
Bende hepsine 500 metre (Turklerde super bir metre anlayasi var. Herkes metresine kadar tarif eder!) ileriden PTT'den saga sap ileride goreceksin dedim  
Arkadasim geldi onu takip ederken birde baktim ki gercekten PTT varmis ileride. Ne gulmustuk, gerci birazda kizmistim kendime. 3 tane araba benim yuzumden ne sokaklara girdi Allah bilir. Hele o bagdat caddesi etrafindaki tek yonlulere girdilerse cok kotu!


Benimde Amerika'da sokak sistemi cok hosuma gidiyor ama sehirlerinin yeni olmasi buyuk bir avantaj. Gerci bizde seni yapilan yerler bile karisik oluyor...

Miami'ye gelen Turklerin kafasi cok karisiyor ama benim cok hosuma gidiyor vede cok kolay ogrendim.
Buraya gelenlere "Siz Turkiye'nin duzensizligine alismissiniz burasi duzenli olunca devreler yaniyor diyorum." Eger duz caddeler birbirini dik kesse cok kolay olacak hersey. (Gerci burada sehirler duz ayak genelde, Turkiye'de hicbiryer duz degil)


Mesela benim adresim
2555 Collins Ave. #2105 Miami Beach 33140
gibi kisa bir adres.

Buranini sistemini bildikten sonra cok kolay. Zaten Miami Beach'te 10tane, adanin genisledigi yerlerde en fazla 15 tane, denize paralel cadde var. Collins bunlardan biri. Collins ile 25 sokak bu durumda benim evim oluyor. 2555 kapi numarasi + daire numarasi. Gayet kolay.
Collins uzerinde 1.sokaktan 300. sokaga kadar 30 km. gidip hic biryere donemeden bulabilirsiniz gideceginiz yeri. P.K.'da 33139'dan baslayip (ornek: daha once oturdugum yer 15 km. kuzeyindeydi 33160) kuzeye dogru 33180 ya da 33190 a kadar gidiyor.
(Hadi kolaysa Domates Cad. Biber Sk. Patlican Apt. 40/20 Cankaya olsaydi bakalim kim bulacakti! Herkese tarif etki bulsun...)


Sehir merkezi vede etrafi daha genis oldugu icin daha detayli vede kullanisli bir sistem kurmuslar.
Iki tane cadde secmisler tahmini olarak tam ortada kesisen. Biri kuzey-guney yonunde Miami Ave. (Bulvari) digeri dogu-bati yonunde  Flagler Ave.
Flagler 0. olarak sayiliyor. Kuzeyine ve guneyine dogru 1-2-3 ...200...250 ye kadar paralel sokak ve caddeler cikiyor.
Miami Bulvarinin paraleleride mesela NE (North East yani Kuzey Dogu) 1-2-3 ya da SE1-2-3...SE 100 diye gidiyor.

Bu durumda birisi bana NE 5. sokak ile 90. sokak dedigi anda ben biliyorum ki. Eger ben 50. sokaktan batiya dogru ilerliyorsam yani rakamlar NE10 NE9 diye her bir sokak gectigimde kuculuyorsa NE5 ten saga donup 40 sokak kuzeye gidip 90. yi bulabilirim.
Kaybolma ihtimalin yok cunku zaten rakam buyumesi gerektigi yerde kuculuyorsa tek yapman gereken bir sokak sonra U donusu cekmek....
Bu arada caddelerin isimleri tabiki var ama rakamlarinin altinda yaziyor. Mesela evime gelmek icin bir bulvardan iniyorum. Tabelasinda 23. altindada Dade Bulvari yaziyor.

Ayni sekilde sehir merkezinde Posta Kodlari  dogu bati baglantili olarak onluk rakam dilimi atiyor. 33001 biraz batisi 33011 gibi...


Ornek olarak bunda sokaklari gostermemisler, cadde olanlari gostermisler (Caddelerde sokak gibi siradan rakamlar. 6.sokakken 7. cadde olabilir...)
http://wallpaper.com/images/navigator/miami_map.jpg (Benim evim bu haritada 7 ile isaretlemis yerin tam yaninda kaliyor...) Collins i yazmislar zaten.

[Kemal Çevik]

Akın bey,

[Akın Kurtoğlu]