Eskişehir - Eski Fabrikalar Bölgesi

10 yıl önce - Sal 09 Ekm 2012, 12:41

Eskişehir'in en hızlı gelişen ve gün geçtikçe yıldızı parlayan Fabrikalar Bölgesi ...

Bölgedeki inşaatlar bittiğinde şüphesiz çok güzel görüntüler alabileceğimiz bir bölge .

Ancak bölgenin inşaatlara açılmasıyla birlikte gelen bir sorun var , bunu da 2 Eylül Gazetesi yazarlarından Prof. Dr. Nadir SUĞUR çok güzel ele almış ...

Fabrikalar Bölgesi

Son 20 yılda Eskişehir’in en çok tartışılan konularından birisi Fabrikalar Bölgesi olmuştur. Özellikle 1990’lı yıllarda bu bölgenin yeşil alan olarak bırakılması gerektiği, kentin hafızasında önemli yeri olan birçok binanın korunarak ve restore edilerek tarihi doku ile yeşil alanın bir arada olabileceği örnek bir parkın şehrimize kazandırılabileceği vurgulanmıştı. Kimi tartışmalar ise bölgenin rantsal dönüşümünün risklerine işaret etmişti. Bu tartışmaların hepsi şehrin geleceği adına çok yararlıydı.

Ancak görünen o ki, bu tartışmaların şehir ve bölge adına pek bir faydası olmamış. Zira Fabrikalar Bölgesi bir şantiye alanına dönüşmüş durumda ve bölge kelimenin tam anlamıyla aldı başını gidiyor. Mülk sahiplerine hayırlı uğurlu olsun.

Peki, Fabrikalar Bölgesi’ndeki bu gidişat nasıldır? İstikamet neresidir? Bölgenin geleceği nasıl olacaktır? Kısaca bu soruları yanıtlamaya çalışacağım.

Sevgili okurlar,
2000’li yıllarla birlikte Eskişehir’de şehircilik açısından çok önemli değişimler yaşandı. 1999 Gölcük Depremi Kızılcıklı Mahmut Pehlivan Caddesi ve civarında ikamet eden orta ve üst sınıfları yani Eskişehir’in zenginlerini kentin yeni ve nezih semtlerine yöneltti. İlk durak Vişnelik ve Sümer mahallelerinde yeni yapılan depreme dayanıklı, özel güvenlikli ve kameralı lüks konutlar oldu. Böylece, şehrin eğitimli, gelir düzeyi yüksek ve hakiki tüketicileri kent merkezinden uzaklaşmış oldu.
Kentin merkezini 2000’li yıllarda terk etmiş olan şehrin zenginleri, son birkaç yıldır kentin merkezini tekrar ele geçirmeye başladı. Fabrikalar Bölgesi yeni bir çekim merkezi haline geldi. Yeni alışveriş mekanları, barlar, kafeler, restoranlar, lüks eğlence yerleri, oteller ve rezidanslar orta ve üst gelir gruplarını tekrar merkeze çekmeyi başardı.

Buna benzer bir eğilim, ilk olarak 1980’li yıllarda İstanbul’da görülmüştü. İstanbul’da Etiler, Levent ve Maslak’ta Türkiye’nin ilk konut, eğlence, iş ve yaşam mekanlarının tek bir bölgede toplandığı bir kentsel yapı ortaya çıkmıştı. Benzer bir eğilim Fabrikalar Bölgesinde de görülmektedir. Konut, eğlence, iş ve yaşam alanlarının tümünün bir arada olduğu bir kentsel dönüşüm göze çarpmaktadır.
Peki, Eskişehir açısından böylesi bir kentsel dönüşümün anlamı nedir? Bu tür bir dönüşüm şehrin sosyal dokusunda ne tür değişimlere neden olabilir? Bu değişim iyi midir, yoksa kötü müdür? Bunun yanıtlarını önümüzdeki yıllarda göreceğiz.

Fakat bu tür bir kentsel dönüşümün sosyolojik açıdan sorunlu olduğunu belirtmekte fayda var. En önemli sorun Eskişehir’in tarihinde ilk defa zenginle yoksulun yaşadığı, alış-veriş yaptığı, eğlendiği ve sosyalleştiği mekanlar bıçak gibi birbirinden ayrışmaya başlamıştır. Bugün, Fabrikalar Bölgesi’ndeki mekanlara alt gelir gruplarının gelebilmesi mümkün değildir. Zaten fakir ve yoksullar TOKİ ve benzeri projelerle istiflenip, paketlenerek kentin dışına itilmişlerdi. Kentin kimi cazibe alanlarında mal ve mülkleri olan alt gelir grupları ise başta Sümer Mahallesi olmak üzere yerlerini para karşılığında zenginlere devretmişlerdi. Bu ayrışmayla birlikte önce yoksul ailelerin kendileri, sonra çocuklarının gittiği okullar, daha sonra alış veriş yaptıkları yerleri ve konut alanları derken zenginle yoksul birbirlerinden ayrı düştüler. Artık yolda bile karşılaşamaz ve sosyal bir temas kuramaz hale geldiler. Gözden ırak düşen yoksullar, gönülden de ırak mekanlara yol aldılar. Yoksullarla yüzleşmeyen, onların dertlerine empati kuramayan ve hatta onları gördüğünde rahatsızlık duyulan bir sosyal ayrışmaya doğru gitmektedir şehrimiz.
Çocuklarını tembihlerken “aman ne idüğü belirsiz” çocuklarla (yani fakir çocuklarla) arkadaşlık kurma, onlardan ve onların gittiği yerlerden uzak dur ya da eşlerini alış-verişe gönderirken “AVM’ye git, daha güvenlidir” diyen bir ayrışmadır bu. Çünkü yoksulun olmadığı mekanların daha güvenlikli olduğuna dair bir orta sınıf algısı oluşmuştur.

Fabrikalar Bölgesi’deki dönüşümün yönü, şehrin döküntü ve metruk bir alanının seçkinleştirilmesi, soylulaştırılması, mutenalaştırılması ve zenginle yoksulun ayrıştırılması istikametindedir. Ve artık Yunus Emre’nin kentinde zenginlerin yaşamından yoksul ve yoksula dair her şey arındırılmakta, sosyal ve fiziksel mekanlar sterilleştirilmektedir. Başta Fabrikalar Bölgesi olmak üzere kent merkezi bir bütün olarak orta-üst sınıfların algılarına ve beğenilerine göre şekillenmektedir.
Bu son derece kaygı verici bir gelişmedir.

Sadece belli bir toplumsal kesimin ihtiyaçlarına göre şekillenen ve toplumun diğer kesimlerini dışlayan şehir, yabancı bir şehirdir. Eğer bu böyle devam ederse, çok yakın bir gelecekte, Eskişehir artık tüm Eskişehirlilerin değil bazı Eskişehirlilerin Eskişehir'i olacaktır.
Bu böyle biline.

2 Eylül (http://www.2eylul.com.tr/fabrikalar-bolgesi-makale,1095.html )