Eskişehir - Ballıhisar Köyü - Pessinus Antik Kenti

[emre85]

Pessinus, Eskişehir Sivrihisar İlçesinin 16km güneyindeki Ballıhisar Köyü yerleşimi altındadır. Ana tanrıça Kybele'ye ithafen kurulmuş bir şehirdir. Burası, antik kaynaklarda Matar Dindymene, Mâgna Mater, Agdistis Dindymene denen Frig baş tanrıçasının kutsal kenti olarak ün salmıştır.





Antik Pessinus kenti aynı zamanda antik Kral Yolu üzerindedir. Tapınak kenti olarak bilinen Pessinus Romalılar döneminde de kutsallığını ve önemini korumuştur. Bugün kente ait stadyum, tiyatro, tapınak, su kanalı ve nekropola ait kalıntılar bulunmaktadır. Kent, Ticaretin yanı sıra Kybele ve Attis için yapılan ayinleri ile de ün salmıştır. Ana Tanrıça Kybele'nin başında kuleye benzer yüksek bir taç vardır; Bu taç, onun, kentlerin ve tarımsal ürünlerin tek egemeni sayıldığının simgesidir. Aynı zamanda genç kızların da koruyucusudur. Ana Tanrıça’nın şekilsiz taştan yapılmış kült heykelinin (Baitylas) gökten indiğine inanılıyordu.







(+)

Kybele kültünün Frig Krallığının ilk zamanlarına, çok masraflı bir ilk tapınağın yapılmasını hatta şehrin kuruluşunu Frig Kralı Midas'a bağlayan geleneğe rağmen, şehrin kuruluşu daha eski çağlara dayanır. Söz konusu tapınak etrafında bir baş rahip tarafından yönetilen bir "Rahip Prensliği" gelişmiştir. Kent, Galatlar’ın egemenliği altında kalsada buradaki rahipler sınırlı bir özgürlüğe sahip olabilmişlerdi. Gerek dini, gerek ticari yönetimi rahiplerce yerine getirilen bu kent, Galatların hakimiyet alanında Galatlardan bağımsızca hareket etme özgürlüğüne sahip, Bergama krallığı ile iyi ilişkiler içinde olan zengin bir dini merkez konumundaydı. Kenti beş Frigyalı ve beş de Galat rahiple birlikte bir baş rahip yönetmişti. M.Ö.205'ten itibaren I. Attalos'la Pessinus baş rahibinin arasında dostluk bağları kurulmuştur. Sibil kehanetinden sonra M.Ö.205/4 yıllarında Roma'yı Annibal'dan kurtarmak için Palatin'deki zafer tapınağına konulmak üzere Kybele'nin heykelini almak üzere bir Roma heyeti Bergama kralı aracılığı ile Pessinus'a gelmiştir. MÖ. 205/4 yıllarında Roma senatosunun Pessinus’a elçiler gönderip Kibele’nin kült heykelini Roma’ya getirtmesi ve orada inşa ettirilen bir tapınağa bu heykelin yerleştirilmesiyle kent çok büyük bir üne kavuştu. MÖ. 25 yılında Augustus, Galatia eyaletini kurunca, Pessinus Romalıların yönetimine geçmiştir. Augustus zamanında Roma hakimiyeti altına giren şehir bu çağda çok gelişir ve büyür. Şehrin içinden geçmekte olan su kanalı mermerlerle onarılarak iki yanı heykellerle süslü muhteşem bir duruma getirilir. Hatta şehrin iç kısmandaki kanal tamamen mermer döşenerek içine merdivenlerle girilen bir havuz havasına bürünür. Şehir kendi adına para basma imtiyazına sahip olur.




(+)




(+)

birzamanlar her iki yanı heykellerle süslü mermer kanal.


(+)

Mahalli Kybele dini inanç ve ayinlerine saygı daha da artar. Bizans Çağında şehir çok bakımsız kalır. Yeni bir şey yapılmaktan ziyade, eski yapılar sökülerek basit iskan malzemesi olarak kullanılır. Şahane sanat eserleri kırılarak temellerde yapı malzemesi olarak kullanılır. M.S. 800 yıllarından sonra ise şehir bütün vasıflarını kaybeder ve hemen yanıbaşındaki Jüstinianapolis (Sivrihisar) kenti üstünlüğü ele alır.

Antik Pessinus Kenti'nde ilk kazılar 1967-1973 yılları arasında Prof. Dr. Pierre Lambrechts başkanlığında Belçika Gent Üniversitesi tarafından gerçekleşmiştir.







1974 yılında Lambrechts’in ani ölümü üzerine ara verilen arkeolojik araştırma ve kazılara, 1983 yılından bu yana Prof Dr. John Devreker başkanlığında devam edilmektedir. Kazıdan çıkan buluntuların taşınabilir olanları Eskişehir Arkeoloji Müzesinde, büyük buluntular, mimari parçalar da Pessinus Depo ve Açık Hava Teşhirinde yer almaktadır.


Prof Dr. John Devreker




(+)




(+)




(+)

tiyatro


(+)




(+)
zamanında tapınağın girişinde bulunan aşk tanrısı eros'u tasvir eden kenarları oymalı taş


(+)



(+)

Kaynak: Turizm ve Kültür Bakanlığı, http://www.archaeology.ugent.be/pessinus/

[babtek]

Ballıhisar köyü ve çevresinde, en azından bir Efes büyüklüğünde tarih yattığına inanıyorum.
Ballıhisar köyünün yerlisi bir arkadaşım, köye daha geçen 2 yıla kadar pek çok Hollandalı "turist"in gelip kısa sürelerle "ziyaret" ettiğini söylemişti.
Sorarım Allah aşkına, bu memlekette Pessinus harabelerini bilimsel yollarla bir tez kazıp, bu değerleri yerine yerleştirecek bir arkeoloji bölümü yok mudur?

[muratmuratçelik]

Bir defa burayı ziyaret etme şansım oldu. Köyle antik kent içiçe durumda. Bir rehber eşliğinde gezemediğim için çok fazla bilgi edinemedim. Fakat önemli bir tarih yattığına inanıyorum burada. Çalışmalar hızlandırılır ve kalan bölümler biran evvel gün yüzüne çıkarılırsa yöre turizmi içinde önemli katkı sağlayacaktır.

[bilalunal]

Merhabalar
Bu Pessinus'a acaba Eskişehir şehir merkezinden nasıl gidilir? Sivrihisar otobüsleri uğrar mı? Ya da Sivrihisar'a otobüsle gittikten sonra oradan taksi vb. tutma imkanı olur mu? Bir Japon tanıdığım, mayısta Anadoludaki Kybele ile ilgili yerleri gezecekmiş, Pessinus'a da gitmek istiyor. 'Şehir merkezinden taksi tutmak lazımmış galiba.' dedi ama herhalde bundan daha ucuz bir yol vardır diye düşündüm.
Bilgisi olanların bilgilendirmesi dileğiyle....

[muratmuratçelik]